Ik snap er niets meer van, vet is toch ongezond? We moeten toch “mager” eten.
Helaas is deze verkeerde theorie dat verzadigde vetten en cholesterol hart-en vaat ziekten veroorzaken er ingeramd bij mensen. Veel groot opgezette klinische studies in de laatste 10 jaar tonen aan dat deze theorie niet klopt. (Natuurlijk zijn er uitzonderingen bij de mensen waar het mechanisme niet goed werkt door bijvoorbeeld een genetische mutatie).
Verschil gezonde en ongezonde vetten
Het is moeilijk om een scheiding te maken tussen gezond en ongezonde vetten, dit omdat dierlijke en plantaardige vetten nooit uit één vetzuur bestaan, maar het zijn mengsels van verschillende vetzuren in wisselende verhoudingen. Bijvoorbeeld in olijfolie zijn de vetzuren voor het grootste deel onverzadigd, maar er kunnen ook verzadigde vetten inzitten en linolzuur.
En het is niet alleen vet wat je bekijkt, maar je kijkt naar de totale voedingsverhouding.
Een frietje kan best een keer als je de rest van de tijd ook gezonde voeding eet.
Van veel “gezonde” vetten eten kom je ook aan in gewicht. Dus in verhouding ook al is een avocado gezond dat wil niet zeggen dat je die drie per dag moet gaan eten. Variatie is altijd de tip
En hoe zit het met de houdbaarheid van vet “bedorven”vet is heel ongezond en wat doe jij met het vet denk aan de bereiding.
Denk bijvoorbeeld aan olijfolie flink verhitten, dan is het niet meer gezond en over een salade weer wel.
Waarom we vetten moeten eten
Vetten leveren essentiële vetzuren dit betekent dat jou lichaam deze niet zelf kan aanmaken, dus je moet ze eten!
- Vetten leveren energie
- Vetten zorgen voor soepele cellen
- Vetten zijn nodig voor transport van de vetoplosbare vitamines
- Vetten zorgen voor de aanmaak van vitamine D dit is een prohormoon met vele taken, zie blog vitamine D.
- Vetten/cholesterol nodig voor aanmaak van verschillende hormonen/ prostagladines
- Vetten ondersteunen het immuunsysteem
- Vetten zorgen voor een stabielere suiker spiegel.
- Vetten zorgen voor aanvoer van veel voedingsstoffen zoals co enzym Q10 en bij carotenoïden.
- Vetten zorgt voor een beter libido
- Vetten zorgt voor een verzadingsgevoel
- Vetten geven een bescherming tegen o.a. koude.
- Vetten beschermen de organen.
- Vetten zorgen voor ontwikkeling/functie hersenen,ogen en zenuwstelsel.
- Vetten zijn nodig om af te vallen
Ongezonde vetten zijn onder andere
- Geharde vetten, de goede vetzuren zijn hierin vernietigd dus niet voedzaam
- Geraffineerde oliën, dat zijn de meeste oliën uit de supermarkt
- Geoxideerde vetten en oliën Ranzige (bedorven) oliën ruiken niet lekker. Vaak staat deze er te lang en is teveel in contact geweest met licht en/of zuurstof. Koop kleine flesjes in donker glas!
- Ontgeurde (kokos) oliën niet zo gezond dan olie die niet ontgeurd is.
- Transvetten deze zijn ontstekingsbevorderend wakkeren laaggradige ontstekingen aan.Dit zit in bewerkt voedsel.
Welke vetten die gezond zijn moeten we wel eten
Kokosolie, geklaarde boter zoals GHEE, grasroomboter, vlees, avocado, amandelen,noten,lijnzaadolie, olijfolie koud geperst, olijven,lijnzaad, chia zaad, vette vis zoals makreel, haring, zalm, sardines en tonijn, algen, vlees van dieren die bewogen hebben en grasgevoerd zijn en wild.
Plantaardige oliën voorwaarde dat de omzetting in jouw lijf goed gaat.
Zoals ik hierboven al schreef, op de juiste manier gebruiken/bereiden. En natuurlijk in verhouding.
Ik krijg wel eens mensen in mijn praktijk die eten iedere dag een avocado, doen olijfolie door de yoghurt over de salade. Drinken koffie met kokosvet, bakken in kokosvet, eten iedere avond ongebrande en ongezouten noten, eten vaak vette vis. Dat is wel vet, te veel vet! Alles in verhouding!
Transvetten NIET eten!
Eet zo weinig mogelijk geharde vetten. Transvetten werken ontstekingsbevorderend dat is niet oké.
Staat er gehydrogeneerd op de verpakking laat het dan liggen! Dit komt wel steeds minder voor gelukkig. Transvetten komen veelal uit de fabriek.
Denk aan margarines kant en klaar pakjes en zakjes voor soep saus, koekjes, pindakaas, pizza, cakes, snacks, kant en klaar producten, fastfood, ect.
Ook zuivel en vlees bevat van nature transvetten maar dit is niet slecht voor de gezondheid maar eet dit ook in verhouding.
Verzadigde vetten zijn wel gezond
Verzadigd vet zorgt toch voor hart-en vaat ziekten? Nee!
Maar we moeten wel kijken naar hoe vetten in onze voedingsmiddelen zijn verwerkt en in hoeverre deze zijn bewerkt. En hoeveel eet je hiervan in verhouding. Verzadigde vetten zijn een bron van energie. Ze zijn ook nodig voor onze vetoplosbare vitamines zoals D3 K2 en A en E
Bijvoorbeeld vitamine K in kool, broccoli en lycopeen uit tomaten worden alleen opgenomen met een beetje vet.
Dat geld trouwens ook voor supplementen met deze vitamines (dus zorg voor goede supplementen)
Verzadigde vetten zijn heel stabiel. Deze vetten zijn bestand tegen hogere temperaturen en zijn daardoor ideaal om in te bakken.
Voorbeelden kokosolie en Ghee en op een lagere temperatuur roomboter.
Geoxideerde vetten NIET eten
Krijg je schadelijke stof binnen voor de gezondheid.
Hoe onverzadigder een vet, hoe gevoeliger deze voor oxidatie wordt bij verhitting. Dus onverzadigd vet niet in bakken.
En is deze onverzadigd vet geschikt gemaakt om toch in te bakken is al het gezonde eruit gehaald!
Een voorbeeld is Olijfolie, deze liever niet verhitten want dan gaan alle goede stoffen verloren en dat is toch zonde van een dure fles olijfolie!
Ik gebruik olijfolie soms op lage temperatuur 160 graden in de oven en heel vaak koud over een salade!
Onverzadigde vetten
De bekendste zijn omega 3 omega 6 en omega 9
Omega 3 en 6 moeten we eten en omega 9 kan het lichaam zelf maken. Omega 6 en omega 3 zijn belangrijk bij het ontstekingmechanisme.
Omega 6 zet de ontsteking aan en dat is goed want dit is nodig voor het genezingsproces. En als het klaar is zet omega 3 het weer uit als je genezen bent!
Belangrijk is de verhouding tussen omega 3 en 6 en daar gaat het mis.
Omega 6 krijgen we teveel binnen omega 3 te weinig. Hierdoor gaat de ontsteking niet uit!
Omega 3 zit bijvoorbeeld in vette vis denk aan haring , makreel, zalm, forel. Let wel op met gekweekte vis. Kijk wat heeft die vis te eten gehad? Algen dan is het oké!
Hoe vaak eet jij vis? Minimaal 2 x per week? Nee? Ga het dan doen of neem een goed supplement (advies orthomoleculair therapeut Angelien raadplegen 😉
Omega 3 zit ook in goed vlees (beweging in de wei en grasgevoerd vee),omega 3 eieren en walnoten.
Voor vegetariërs is het moeilijker om omega 3 binnen te krijgen, omdat plantaardige bronnen met ALA -omega 3 omgezet moet worden door het lichaam tot DHA-en EPA omega 3. Voeding met ALA zijn noten, groene groenten en oliën algenolie bijvoorbeeld.
Er zijn ook plantaardige DHA-capsules.
Omega 6 krijgen we met de westerse leefstijl veel binnen.
Het zit in zonnebloemolie en dat zit in heel veel producten.
Tegenwoordig gebruiken we veel plantaardige oliën en vetten, die rijk zijn aan omega 6 vetzuren Denk aan soja – mais saffloer, teunnisbloemolie.
Verdere bronnen van omega 6 zijn cashewnoot, pinda’s, kip zuivel, ei, margarine bak en braadvetten
Omega 6 vetzuren zit vaak verwerkt in gemaksvoeding.
Dus omega 6 moeten we eten om het binnen te krijgen maar de verhouding klopt niet. We eten teveel omega 6 te weinig omega 3
Omega 9
Olijfolie, sesam, avocado, pinda en cashewnoten.